tips & blogs voor leerkrachten

Je staat voor de klas, de ene dag gaat het goed en zijn de leerlingen aardig tegen elkaar, de andere dag schelden ze tegen elkaar, trekken ze elkaar aan de kleding, aan de haren en vertonen ze echt pestgedrag.

Ondanks dat iedere school en iedere leerkracht er op bedacht is dat het voor kan komen in de klas en maatregelen neemt hiertegen (zoals afspraken maken met de leerlingen), komt het toch nog steeds voor.

Er worden methoden ingezet, waarbij leerlingen inzicht krijgen wat pesten is, wat er tegen gedaan kan worden en wat de gevolgen zijn van pesten, maar desondanks komt het nog steeds voor.

Soms lijkt het wel alsof pesten bij sommige leerlingen iets is waar ze niet mee kunnen stoppen.

Twee jaar geleden heb ik het in mijn eigen klas ook meegemaakt. Twee kinderen zijn al vanaf het begin van het schooljaar niet aardig tegen elkaar. Een leerling laat de ander links liggen en negeert alle opmerkingen die de ander maakt. Maar ik merk als leerkracht op dat de leerling steeds stiller wordt, niet van zich afbijt en het maar gewoon laat gebeuren.

Andere kinderen in de klas nemen het wel eens voor hem op, maar ook dat is snel voorbij, want vervolgens worden zij ook uitgescholden en gepest. Dit is voor mij als leerkracht een lastige situatie geweest en eigenlijk nog.

Ik spreek de jongen die pest er op aan en vraag hem waarom hij het doet, wat hij denkt dat de ander er van vindt etc. Bij de gesprekken kijkt hij me niet aan, lacht een keer, kijkt een beetje om zich heen en als het gesprek klaar is loopt hij lachend naar zijn vriendjes.

Ik vraag me dan af dringt het niet door? Wil hij stoer doen voor zijn vriendjes? Snapt hij echt niet wat de gevolgen zijn van pesten?

Gevolgen pesten in de klas bespreken

De leerlingen die worden gepest, daar praat ik ook mee. Maar zodra ik dit doe en de anderen merken dat op, dan ontstaan er al groepjes en wordt er geroepen dat het een leerling is die het lieverdje is van de leerkracht of dat hij het alleen niet op kan lossen.

De leerling voelt zich nog meer onzeker en kruipt weg, laat zich minder zien en dat dient voorkomen te worden, maar hoe?

Ik ga er regelmatig over in gesprek met collega’s en ze merken zelf ook op dat pesten een groot probleem is op onze school, maar op welke school niet?

Pesten kan ook buiten de school gebeuren via social media en de mobiele telefoon. Ze kunnen je na schooltijd op wachten en dan vervelende opmerkingen maken of spullen afpakken en weggooien.

Ook dat gebeurt en daar baal ik soms van dat ik daar als leerkracht niets mee kan doen. Maar wat kunnen we wel doen en wat is wel effectief om het pesten op de basisschool aan te pakken?

Ik ben hier met collega’s over in gesprek gegaan en daaruit is het volgende naar voren gekomen:

-      Aan het begin van het schooljaar duidelijke afspraken maken met de leerlingen over pesten in de klas. Laat de leerlingen zelf meedenken over wat te doen als er gepest wordt? Wat zijn de gevolgen? Maar laat de leerlingen er ook over nadenken hoe dat zij zich zouden voelen als ze gepest worden. Eventueel ondersteunen met een film (ligt aan de leeftijd van de kinderen), zodat ze zien wat pesten kan doen met iemand en daar dan na de film uitgebreid over praten.

-      Eens per maand terugkomen over het onderwerp pesten, dit kan met een toneelstuk, met een kringgesprek, dat kan iedere keer vanuit een andere invalshoek, als het onderwerp maar bespreekbaar blijft.

-      Duidelijke afspraken maken die op de hele school gelden. Bijvoorbeeld als er gepest wordt, melden bij je leerkracht, samen er over praten etc. Als iedereen daarvan op de hoogte is, dan kan er op eenzelfde manier worden gehandeld.

-      De leerlingen uitleggen dat als er gepest wordt en ze komen dat melden, dat het geen ‘klikken’ is. De leerlingen durven het vaak niet te zeggen (op te komen voor een gepeste leerling), omdat ze bang zijn dat zij dan ook slachtoffer worden en als ze al slachtoffer zijn, dan zijn ze bang dat het pesten bijvoorbeeld na school nog erger zal worden.

Maar het is van belang dat leerlingen weten dat pesten aangepakt moet worden en dat iedereen die gepest wordt, dit vaak niet aan durft te geven. Als ze hulp krijgen van anderen, dan kan er wel wat aan worden gedaan en daardoor zal de leerling zich prettiger voelen. Hij staat niet meer alleen.

-      Een methode inzetten tegen pesten waar bijv. een themaweek aan wordt besteed kan zinvol zijn. Het ligt aan de leeftijden en hoe de klas onderling is. Sommige leerlingen zijn open, anderen gesloten. Er dient dan een methode gekozen te worden die bij de groep past en effectief kan zijn voor deze groep leerlingen.

-      Een leerkracht dient ook altijd in te spelen op pestgedrag. Als de leerkracht het zelf ziet, maar ook wanneer het gemeld wordt door leerlingen. Er kan dan in de groep over worden gesproken, maar er kan ook met een groep leerlingen die erbij betrokken zijn gesproken worden over het voorval.

Het belangrijkste is dat er in ieder geval iets mee wordt gedaan, zodat leerlingen ook zien dat pesten niet getolereerd wordt. 

Pesten is niet toegestaan in de klas, buiten de klas en buiten de school, maar het komt toch dagelijks voor. Door er samen over te praten en samen na te denken over wat er aan gedaan kan worden, kunnen de leerlingen zelf meer inzicht krijgen in pesten en wat de gevolgen zijn.

De bedoeling is dat de leerlingen dan zelf na gaan denken en niet gaan pesten. Maar ook dat ze tegen anderen durven te zeggen dat pesten niet leuk is. Er is niet echt een methode die altijd werkt, want het ligt aan de leerlingen, maar ook echt aan de situatie die zich voordoet en hoe de leerlingen op elkaar reageren.

Maar pesten dient in ieder geval bespreekbaar te zijn en altijd aan te worden gepakt! De gevolgen van pesten zijn namelijk in veel gevallen dramatisch en mogen niet zomaar weggewuifd worden. Een leerling dient zich veilig te voelen op school en daarbuiten. Probeer de signalen op te vangen en doe er wat mee!